2.3. Χαρτογράφηση των βιότοπων και των πυρκαγιών του υγρότοπου

Φανούριος – Νικόλαος Σακελλαράκης

Tour du Valat

Η χαρτογράφηση των τύπων βλάστησης, ή των οιβιότοπων, είναι αναγκαία για τη διαχείριση και την εφαρμογή διατήρησης των οικοσυστημάτων, περιλαμβανομένων των υγρότοπων. Οι καλαμιώνες και τα υγρά λιβάδια είναι δύο βασικά στοιχεία της βλάστησης των υγρότοπων της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας, και συνιστούν πολύ σημαντικούς οικότοπους που υποστηρίζουν ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών οικοσυστήματος. Ως εκ τούτου, υπολογίστηκε η κατανομή και η σύνθεση της παραλίμνιας βλάστησης γύρω από τη Μικρή Πρέσπα ως μέρος του προγράμματος LIFE+ Prespa Waterbirds, με στόχο την καθοδήγηση διαχείρισης της βλάστησης.

Προκειμένου να χαρτογραφηθεί η τρέχουσα κατάσταση της βλάστησης – εξετάζοντας κυρίως την κατανομή των τύπων βλάστησης και τα κυρίαρχα είδη στους καλαμιώνες – χρησιμοποιήθηκαν ορθοφωτογραφικά μωσαϊκά με ανάλυση υψηλής κλίμακας από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV), καθώς και δορυφορικές εικόνες Landsat. Αυτά τα σύνολα δεδομένων υποβλήθηκαν σε επεξεργασία με τη χρήση παραδοσιακών μεθοδολογιών ψηφιοποίησης και στη συνέχεια αναλύθηκαν χρησιμοποιώντας ανάλυση δέντρων ταξινόμησης. Η ταξινόμηση των εικόνων Landsat ήταν ακριβής κατά 89.5% στο υποσύνολο επικύρωσης, και όταν τα αποτελέσματα της ταξινόμησης (Σχήμα 1, Χάρτης B) αξιολογήθηκαν περαιτέρω χρησιμοποιώντας δεδομένα από το πεδίο, η συνολική ακρίβεια βρέθηκε να είναι 92.2%. Για τη δημιουργία του ορθοφωτογραφικού μωσαϊκού, χρησιμοποιήθηκε ένα μη επανδρωμένο εναέριο όχημα με κάμερες RGB και NIR και ένα αρχικό μέγεθος εικονοστοιχείων 0.1 m x 0.1 m, επιτρέποντας μια ακριβή αποτύπωση της βλάστησης. Η ανάλυση δέντρου ταξινόμησης ορθοφωτογραφικού μωσαϊκού είχε συνολική ακρίβεια 75.9% και 87% στα υποσύνολα εκπαίδευσης και εδάφους αντίστοιχα (Σχήμα 1, Χάρτης A). Τοποθετώνταςντας τον έναν από τους δύο χάρτες που προέκυψαν πάνω στον άλλο (ορθοφωτογραφικός χάρτης και χάρτης με δορυφορικές εικόνες Landsat) μπορέσαμε να προσδιορίσουμε και να εντοπίσουμε ενδεχόμενες λανθασμένα ταξινομημένες περιοχές (Σχήμα 1, Χάρτης Γ).

Σχήμα 1: Μεθοδολογία για τη δημιουργία του τελικού χάρτη: A) Ταξινόμηση με βάση τις εικόνες Landsat, B) Ταξινόμηση με βάση το ορθοφωτογραφικό μωσαϊκό, Γ) Σύγκριση των αναλύσεων Landsat και ορθοφωτογραφικού μωσαϊκού με τις λανθασμένα ταξινομημένες περιοχές να έχουν καταγραφεί με κόκκινο χρώμα, και Δ) τελικός χάρτης της περιοχής μελέτης.

Έγιναν τροποποιήσεις, με βάση την κρίση εμπειρογνωμόνων, τα δεδομένα επιτόπιας εργασίας και την υψηλής κλίμακας ανάλυση του μωσαϊκού, προκειμένου να παραχθεί ένας 100% ακριβής τελικός χάρτης (Σχήμα 1, Χάρτης Δ). Ως αποτέλεσμα, η συνολική επιφάνεια στη ζώνη μελέτης που κυριαρχείται από το ψαθί (στενόφυλλο) (T. angustifolia) και το Καλάμι (P. australis), τα δύο κύρια είδη που απαρτίζουν τον καλαμιώνα γύρω από τη Μικρή Πρέσπα, υπολογίστηκε ότι καλύπτουν 188.5 και 128.8 εκτάρια αντίστοιχα.

Επιπλέον, οι πυρκαγιές στους καλαμιώνες της Μικρής Πρέσπας καταγράφονται επίσης σε ετήσια βάση, καθώς αποτελούν βασικό παράγοντα όχλησης για τους καλαμιώνες. Αναλύοντας δορυφορικές εικόνες Sentinel-2 με μεθοδολογίες τηλε-επισκόπησης με βάση τον δείκτη DeltaBAIS2 (Wilm et al., 2020), δημιουργήθηκε μια διαδικασία εργασίας, η οποία εξασφαλίζει την γρήγορη και ακριβή χαρτογράφηση της συνολικής επιφάνειας καμένων καλαμιώνων γύρω από τη λίμνη, σε ετήσια βάση (π.χ. Χάρτης 1).

Συνοψίζοντας, τα ορθοφωτογραφικά μωσαϊκά που προέρχονται από μη επανδρωμένα εναέρια μέσα αποδείχθηκαν εξαιρετικά χρήσιμα για τη χαρτογράφηση της τρέχουσας κατάστασης της βλάστησης καλαμιώνων στις Πρέσπες, και μπορούν να χρησιμεύσουν ως βασικός χάρτης για την παρακολούθηση της δυναμικής της βλάστησης στο μέλλον. Επιπλέον, η χρήση δορυφορικών εικόνων στο πλαίσιο της παρακολούθησης των πυρκαγιών είναι ένα ισχυρό εργαλείο, που επιτρέπει την καλύτερη κατανόηση της ανάπτυξης της βλάστησης μετά από πυρκαγιά.