5.1. Αξιολόγηση των επιπτώσεων διαχείρισης στην υγροτοπική βλάστηση

Φανούριος – Νικόλαος Σακελλαράκης

Φανούριος – Νικόλαος Σακελλαράκης

Tour du Valat

Μία από τις κύριες δράσεις του προγράμματος LIFE Prespa Waterbirds είναι η διαχείριση της παράκτιας ζώνης της λίμνης Μικρή Πρέσπα, προκειμένου να αποκατασταθεί η  βλάστηση των υγρών λιβαδιών που εκτοπίστηκε από καλαμιώνες κατά την προηγούμενη περίοδο απουσίας διαχείρισης, τόσο αυτής που συνέβαινε παραδοσιακά όσο και αυτής που συνέβαινε για λόγους διατήρησης της φύσης. Προς τον σκοπό αυτό, η κοπή με εξειδικευμένα μηχανήματα και η βόσκηση χρησιμοποιούνται από το 2018. 

Για την παρακολούθηση των επιπτώσεων αυτής της διαχείρισης, δημιουργήθηκαν το 2018 24 διατομές διαφορετικού μεγέθους, κατανεμημένες σε οκτώ ομάδες των τριών, χρησιμοποιώντας μια τυχαία στρωματοποιημένη στρατηγική δειγματοληψίας. Σε κάθε ομάδα, η μεσαία διατομή έμεινε άθικτη (έλεγχος – χωρίς διαχείριση), ενώ οι άλλες δύο, τοποθετημένες αριστερά και δεξιά του ελέγχου σε απόσταση 20 μέτρων, κόβονταν κάθε διαχειριστική περίοδο. Η βλάστηση σε κάθε διατομή παρακολουθείτο σε ετήσια βάση. Κάθε υπο-διατομή χωρίστηκε σε 5 ίσα μέρη, δημιουργώντας 6 σημεία δειγματοληψίας (ένα στην αρχή και ένα στο τέλος κάθε υπο-διατομής). Σε κάθε σημείο δειγματοληψίας δημιουργήθηκαν 4 ένθετα τετράγωνα διαστάσεων 0.4 m x 0.4 m, ένα σε κάθε γωνία ενός τετραγώνου διαστάσεων 1 m x 1 m. Σε κάθε τετράγωνο διαστάσεων 1 m x 1 m έγινε  δειγματοληψία τον Ιούλιο 2018 πριν από το πρώτο έτος κοπής (έτος βάσης) και τον Ιούλιο του 2019 και του 2020. Η κοπή πραγματοποιήθηκε μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου 2018, και μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου 2019. Καταγράφηκε η πυκνότητα των βλαστών, το ύψος και η διάμετρος του υψηλότερου στελέχους όπως και ενός τυχαίου στελέχους.  Η στάθμη του νερού καταγράφονταν επίσης, όταν υπήρχε κατάκλυση. 


Χάρτης: Οι διατομές που έχουν δημιουργηθεί στους καλαμιώνες του ΒΔ τμήματος της Μικρής Πρέσπας για τους σκοπούς παρακολούθησης της διαχείρισης. 

Κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της διαχείρισης (2018-2019), δεν εντοπίστηκαν γενικά σημαντικές επιπτώσεις της διαχείρισης στην πυκνότητα, το ύψος ή τη διάμετρο του κοινού καλαμιού  και  του στενόφυλλου ψαθιού. Ωστόσο, ξεκινώντας από το δεύτερο έτος (2019-2020), παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές επιπτώσεις στις δομικές παραμέτρους της βλάστησης. Το καλάμι παρουσίασε συνολική αύξηση της πυκνότητάς του κατά 23% (p<0.05) στις διατομές διαχείρισης, η οποία συνοδεύτηκε από μείωση στο μέγιστο ύψος του (p<0.05), αλλά όχι στη διάμετρό του. Ταυτόχρονα, μειώθηκε η πυκνότητα και η διάμετρος του ψαθιού (p<0.05), παρόλο που δεν εντοπίστηκαν επιπτώσεις στο μέγιστο ύψος της.  

Η απουσία ισχυρής αρνητικής επίδρασης στις δομικές παραμέτρους των καλαμιώνων μπορεί να αποδοθεί στην απουσία επακόλουθης κατάκλυσης των κομμένων βλαστών αφού το διάστημα μεταξύ των δύο δειγματοληψιών χαρακτηρίστηκε από πολύ χαμηλή στάθμη νερού της Μικρής Πρέσπας (δείτε επίσης το Βήμα 3.2.). Επιπλέον, προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι οι καλαμιώνες των Πρεσπών είναι υψηλής παραγωγικότητας, επομένως, με την απουσία ενός σημαντικού στρεσογόνου παράγοντα, όπως είναι η κατάκλυση, η συγκομιδή των καλαμιών είχε περιορισμένο αντίκτυπο στην ανάπτυξη του καλαμιώνα.  Η συνέχιση των διαχειριστικών πρακτικών κατά τα έτη που έπονται του προγράμματος LIFE Prespa Waterbirds είναι  ύψιστης σημασίας  για την επιτυχή αποκατάσταση της βλάστησης του υγρού λιβαδιού. 

Βρείτε τα αποτελέσματα της μελέτης παρακολούθησης στον παρακάτω σύνδεσμο:

Παρακολούθηση των επιπτώσεων της διαχείρισης στα δομικά χαρακτηριστικά του καλαμιώνα στη λίμνη Μικρή Πρέσπα (2018 - 2020)

ΒΗΜΑΤΑ